Uit mijn digitale archief: voor de Contrabas schreef ik in 2013 een aantal stukken over de novelle Treindromen van Denis Johnson. Vandaag het derde van drie van die stukken.
Ze lazen 431 romans in porties van dertig stuks. Ze waren het niet altijd met elkaar eens, maar omdat ze accepteerden dat absolute objectiviteit niet bestaan en op de hoogte waren van elkaars voorkeuren werden ze het zonder hevig bekvechten eens over de boeken die zij nomineerden. The Pale King van David Foster Wallace, Train Dreams van Denis Johnson of Swamplandia! van Karen Russell: een van die drie moest het worden. Een van die drie zou als het aan hen lag de Pulitzer Prize for Fiction 2012 winnen.
Het liep anders. Zij die het definitieve oordeel moesten vellen – the judges: journalisten en academici – negeerden de voordracht van de jury, bestaande uit Michael Cunningham (schrijver en zelf winnaar in 1999 met De uren), Maureen Corrigan (critica en professor Engelse taal- en letterkunde) en Susan Larson (redacteur en moderator van een boekenprogramma). Tot verrassing en ontsteltenis van velen werd de prijs in 2012 niet toegekend.
Waarom niet, dat is niet helemaal duidelijk, maar het schijnt dat geen van de genomineerde titels een meerderheid haalde. Hoe dan ook: David Foster Wallace, Karen Russel en Denis Johnson wordt eeuwige roem onthouden, terwijl ze toch echte Amerikaanse boeken geschreven, een heel belangrijke voorwaarde om de Pulitzer Prize for Fiction te kunnen winnen.
Op de site van The New Yorker deed Michael Cunningham op 9 en 10 juli uitgebreid verslag. Hij beschrijft de werkwijze van de jury en beargumenteerde waarom het voor de literatuur en de lezer onwenselijk is dat de prijs niet is toegekend.
Cunningham geeft toe dat de keuzes van de jury controversieel genoemd zouden kunnen worden, al brengt hij daar onmiddellijk argumenten tegen in. The Pale King bleef onvoltooid door het overlijden van David Foster Wallace, ‘but so are a number of great Works of art. We have only fragments of Sappho’s poetry. Chaucer was little more than halfway through The Canterbury Tales when he died. And, of course, there’s Haydn’s unfinished string quartet, and all those magnificent sculptures by Michelangelo, only half emerged from their blocks of marble.’
Swamplandia! van Karen Russel is controversieel, omdat het een debuutroman is. Maar het zou niet het eerste debuut geweest zijn die met de Pulitzer Prize bekroond zou worden. To Kill a Mockingbird van Harper Lee, A Confederacy of Dunces van John Kennedy Toole wonnen wel.
Het probleem bij Train Dreams/Treindromen was dat er tien jaar voordat het in boekvorm verscheen al in Paris Review stond, maar ‘It was, however, magnificently written, stylistically innovative, and – in its exhilarating, magical depiction of ordinary life in the much romanticized Wild West – a profoundly American book.’
Wel checkte de jury vooraf bij de secretaris van het bestuur van de Pulitzer Prijs of de uitgeefgeschiedenis op bezwaren zou kunnen stuiten. Volgens die secretaris niet.
Michael Cunningham viel bij het vellen van een oordeel vooral voor mooie zinnen: ‘I could forgive much in a book if it was written with force and beauty, if its story was told in a voice unlike anything I’d heard before, if the writer was finding new and mesmerizing ways to employ the same words that have been available to all American writers for hundreds of years. I tended to balk if a book contained some good lines but also some indifferent ones. I insisted that every line should be a good one. I was – and am – a bit fanatical on the subject.’
Mooie zinnen genoeg in Train Dreams/Treindromen. Cunningham citeert de volgende:
‘All his life Robert Grainier would remember vividly the burned valley at sundown, the most dreamlike business he’d ever witnessed waking – the brilliant pastels of the last night overhead, some clouds high and white, catching daylight from beyond the valley, others ribbed and gray and pink, the lowest of them rubbing the peaks of Bussard and Queen mountains; and beneath this wondrous sky the black valley, utter still, the train moving through it making a great noise but unable to wake this dead world.’
In de vertaling van Maarten Polman klinkt die zin zo:
‘Zijn hele leven zou Robert Gainier zich levendig het verbrande dal bij zonsondergang herinneren, de meest droomachtige toestand die hij in wakkere staat ooit had ervaren – de schitterende pastelkleuren van het laatste licht boven zijn hoofd, een paar wolken hoog en wit die daglicht vingen vanachter het dal, andere geribbeld en grijs en roze, waarvan de laagste tegen de pieken van de Bussard Mountain en de Queen Mountain aan schuurden; en onder deze wonderbaarlijke hemel het zwarte dal, volkomen stil, terwijl de trein die erdoorheen reed veel kabaal maakte maar niet in staat was deze dode wereld te wekken.’
Vooral in zijn bijdrage op de site van The New Yorker van 10 juli liet Cunningham zijn ongenoegen over het niet toekennen van de prijs blijken. Dat doet hij door het werk van de jury voor te doen als de zoektocht naar Het Grote Boek. ‘The One would be the novel so monumental, so original and vast and funny and tragic, so clearly important, that only an idiot would deny it the Pulitzer Price.’ Hoeveel dozen ze ook openden, dat ene Grote Boek zat er niet in.
Michael Cunningham hoopt dat de tijd het ongelijk van het bestuur van de Pulitzer Prijs zal bewijzen. ‘I like to think that history will vindicate all three all three of our choices; that someone like me will someday be appalled to learn that The Pale King, Train Dream and Swamplandia! were all passed over in 2012. There is, however, no telling. We may be castigated by future generations for failing to nominate a book we dismissed early on, because it struck us as trivial or overwritten or sentimental.’
Volgens John Mullan, professor Engelse Taal- en Letterkunde aan het University College in Londen en voormalig lid van de jury van de Booker prize is het ondenkbaar dat die prijs een jaar niet toegekend zou worden: ‘witholding the UK’s top literary honour was “absolutely never an option”.’
Dat dit bij de Pulitzer wel gebeurt – het was niet de eerste keer, in totaal werd de Pulitzer Price for Fiction elf keer niet uitgereikt – komt volgens John Mulland omdat ‘Americans take it much more seriously. The Pulitzer is like an award saying, “You will go down in posterity” – that’s what they take it as being.’
Leave a Reply