Zou dat het geweest zijn, dacht ik nadat ik eerst dacht: zo kan ook. In de roman Hamnet van Maggie O’Farrell valt de naam van de vader van Hamnet niet een keer. Terwijl niemand – de schrijfster niet en haar uitgevers ook niet – er buiten het boek een geheim van maakt dat Hamnet gaat over het gezin en de familie van William Shakespeare (voor een beetje ingewijde lezer is dat ook zonder toelichting overigens al snel duidelijk).
Maggie O’Farrell noemt niet alleen de naam Shakespeare niet, ook de stukken die de zoon van de handschoenmaker uit Stratford-upon-Avon schreef, worden niet bij naam genoemd, zelfs Hamlet niet.
Maggie O’Farrell houdt het in haar roman bij de hoedanigheden waarin ze William Shakespeare in haar verhaal opvoert: hij is zoon, echtgenoot, vader. En de leider van een theatertroep. En dat doet op geen enkel moment geforceerd aan.
Zou dat het geweest zijn, dacht ik daarna dus, toen ik een interview met Maggie O’Farrell las in The Guardian, waarin ze toelicht waarom ze de naam William Shakespeare niet noemt in haar roman Hamnet:
‘I couldn’t. When you’re sitting at your computer, immersed in the world you’ve created, and have to write: “William Shakespeare had his breakfast…” it’s impossible not to think: I’m an eejit*. Even calling him William seems colossally presumptuous.’
Ik moest tijdens het lezen van Hamnet regelmatig denken aan De schilder en het meisje van Margriet de Moor. In die roman valt de naam van de man die model stond voor de schilder niet (de naam van zijn vrouw en zijn zoon overigens ook niet). Maar Margriet de Moor laat hem wel een aantal werken maken waarvan vaststaat dat ze van de hand van Rembrandt van Rijn zijn. Hoewel ik toen ik De schilder en het meisje las, begreep dat het Margriet de Moor niet alleen om de historische context ging, vond ik het ontwijken van de naam van de schilder iets gekunstelds hebben.
Toen ik tijdens een interview poogde het waarom van deze keuze te achterhalen, stuitte ik op onwil van de schrijfster. Het liefst had zij denk ik ontkend dat zij feiten ontleend had aan leven en werk van Rembrandt van Rijn. Maar dat ging niet, en dus verweet zij de vragensteller dat zij de naam van de schilder noemde. Alsof zij daarmee de clou van het verhaal verraden had.
Zou dat het geweest zijn, dacht ik zoveel jaar na dato dus: zou het ontzag van de schrijfster van De schilder en het meisje voor de schilder van De nachtwacht en Het Joodse bruidje net zo groot zijn geweest als het ontzag van Maggie O’Farrell voor William Shakespeare? Maar dan had ze dat toch gewoon kunnen zeggen…
* Een eejit is een idioot, het woord komt uit het Iers. Maggie O’Farrell is Iers en dat komt haar zeker nu heel goed uit: ‘My passport is Irish and, since Brexit, I’m clinging proudly to it. I’m wary of claiming Irish heritage but I often mistily think: I shall move back to Ireland.’
Leave a Reply