In onze familie huist een jongetje dat voor de duvel niet bang is. Nou ja, voor de duvel misschien wel (maar dat weten we pas als de duivel zijn pad kruist), maar verder staat hij zo stevig in het leven dat hij elk avontuur aandurft. Hij schrikt er niet voor terug om bij temperaturen onder nul in een tent in het bos te slapen. Krabben, ook hele grote, vist hij met zijn blote handen uit het water. Ook mensen treedt hij onbevangen tegemoet: zonder schroom en vol zelfvertrouwen vraagt hij en plein public wat hij weten wil.
Alleen… als het om lezen gaat, is hij niet zo’n held. Hij leest goed, graag en veel, maar een verzonnen verhaal is hem al snel te spannend. Hij heeft, naast een fabelachtige kennis van heel zaken, een nogal levendige fantasie, vandaar.
Waarmee ik maar wil zeggen dat ‘spannend’ niet alleen van toepassing is op ‘misdaadboeken’. Ik zou zelfs durven beweren dat elk boek op zijn eigen wijze ‘spannend’ moet zijn, anders haken lezers af.
Dat is natuurlijk vloeken in de kerk van De Spannende Week, waarmee het #Zomerlezen wordt afgetrapt. Zo’n week – is dit wat er overgebleven is van ‘de Maand van het Spannende Boek’? – is bedoeld om een genre – vroeger ging het om detectives en thrillers, ik neem aan dat de populariteit van true crime vroeg om het overkoepelende ‘misdaadboeken’ – te promoten. En marketingtechnisch is het tot in het oneindige oprekken van het begrip ‘spannend’ natuurlijk volstrekt onverantwoord.
Overigens vraag ik me af of een gemiddelde lezer het #Zomerlezen wel kan bijbenen. Op De Spannende Week volgt al vrij snel De Oranje Week – op de dag dat Oranje zijn laatste groepswedstrijd speelt. Daarna beginnen De Lekker Lezen Weken. En dan volgen nog De Regenboog Week, De Groene Week en de Boekhandel Tiendaagse. En dat alles ook nog eens onder het overkoepelende mom van Ga op reis in een boek.
Wie zich aan dit schema houdt is tot 10 september onder de pannen. Oké, tussendoor krijg je even tijd om op adem te komen, maar toch: wie zich niet wil laten kennen, moet minstens zes boeken lezen. En dat in een tijd die bij uitstek geschikt is om die stapel weg te lezen waar je het hele jaar niet aan toegekomen bent.
Als de Stichting CPNB en de onlangs door dit marketing- en communicatiebureau van de Nederlandse boekenwereld opgekochte boekensite en lezerscommunity Hebban niet oppassen wordt lezen zelfs tijdens de vakantie een verplichting. En een kwestie van plannen. Misschien kan ik Wreedfabriek, de debuutbundel van Kim Longwood, vanwege de titel en de bloedspetters op het omslag tijdens De Spannende Week lezen. En dan Samen sterk: het geheim van de Oranje leeuwinnen van Annemarie Postma in de daarop volgende leesweek. Dan bewaar ik Love Letters van Virginia Woolf en Vita Sackville-West tot De Regenboog Week en ga ik tijdens De Groene Week eindelijk Het boek van Gould: een roman in twaalf vissen van Richard Flanagan lezen (of misschien toch Vast in het spoor van Darwin: biografie van Hugo de Vries van Erik Zevenhuizen), als ik Langs de rivier van Esther Kinsky en Ik ben een eiland van Tamsin Calidas tegen die tijd tenminste uit heb. De Lekker Lezen Weken gebruik ik dan voor mijn stapeltje ‘Japan’ (als opmaat naar de Olympische Spelen). In de Boekhandel Tiendaagse zie ik dan wel weer verder.
Ik weet ook wel dat vrij lezen niet zaligmakend is. Hoe vaak is er geen sprake van een mismatch tussen een lezer en een boek als die lezer het zelf voor het zeggen heeft – met alle desastreuze gevolgen van dien, lees er het rapport Lezen stimuleren via vrij lezen, boekgesprekken en appberichten maar op na – maar mag er in de zomer alsjeblieft wat ongestructureerder gelezen worden.
Zeker deze zomer, is dat belangrijk, want deze zomer moeten boekverkopers heel hard werken om al die inmiddels niet meer zo actuele titels die door de coronacrisis onverwacht winkeldochters dreigen te worden onder de aandacht van potentiële lezers te brengen.
Titels die zelfs met de beste wil van de wereld niet laten scharen onder de noemer spannend, oranje, regenboog of groen. Titels die nu de deur uit moeten, omdat veel boekverkopers het zich anders – zonder dat garantiefonds van twintig miljoen waar de Tweede Kamer voor is, maar de minister nog niet – financieel niet kunnen veroorloven uit de hoos aan uitgestelde titels die boeken te vissen die het verdienen om onder de aandacht van hun publiek gebracht te worden.
Dwing boekverkopers dus niet tot het in- en verkopen van tal van thematische titels, maar geef ze deze zomer de ruimte. Leef blij, lees vrij!
Deze column stond op 12 juni in Bazarow Magazine.
Leave a Reply