Slordig, dacht ik aanvankelijk. Maar naarmate ik verder vorderde in Anomalie van Hervé Le Tellier begon het aantal fouten in de vertaling me enorm te storen. Fouten – variërend van ontbrekende (lid)woorden tot grammaticale fouten en verschrijvingen, met als absoluut dieptepunt ‘Hanna Arendt’- die voorkomen hadden kunnen worden als er in de eindfase voldoende tijd en aandacht besteed was aan het manuscript. Een winnaar van de Prix Goncourt verdient beter! Door die fouten vroeg ik mij vervolgens af of Andreas Dijkzeul wel ervaren genoeg is om de roman waarin Hervé Le Tellier bijna het complete register van literaire genres bespeelt te vertalen (al kan ik met alleen de vertaling in handen niet beoordelen hoe hij zich van zijn taak gekweten heeft).
Vooraf was ik verbaasd dat deze Hervé Le Tellier – in Frankrijk uitgegeven door Gallimard – bij Xander beland was, gaandeweg gunde ik hem nog nadrukkelijker een uitgever met een grotere literaire reputatie. Dan was er waarschijnlijk zorgvuldiger met zijn roman omgesprongen. Al weet ik ook wel dat uitgevers steeds minder investeren in de redactie en het redigeren van boeken.
En toen belandde ik in Anomalie bij de passage waar een persconferentie op het punt van beginnen staat. Een persconferentie ter ere van een auteur die bijna letterlijk uit de dood herrezen is, terwijl het boek dat hij vlak voor zijn dood mede door de omstandigheden een bestseller is geworden.
Vlak voor hij op moet, spreekt zijn uitgever hem moed in:
‘De inrichting van de zaal beangstigt hem: een verhoogd podium, een tafel, twee stoelen voor Clémence en hemzelf, en tegenover hen een honderdtal stoelen, allemaal bezet. Achter in de zaal staat een tiental camera’s te wachten.
“De internationale pers is er ook.” zegt Clémence. “Je boek komt volgende week bijna overal uit… Spoedvertalingen… Vaak wat onnauwkeurig…” ’
(vertaling: Andreas Dijkzeul)
Het zal toch niet? Is het mogelijk dat de uitgever deze passage indachtig de vertaler gevraagd heeft met opzet onnauwkeurig te zijn? Al dan niet op verzoek/in opdracht van Gallimard/Hervé Le Tellier.
En als dat zo is: wat blijft er dan nog over mijn kritiek op de Nederlandse uitgever en vertaler? Ik had het spel dat eventueel gespeeld wordt niet eerder dan op bladzijde 252 kunnen doorzien, en het aantal fouten was opmerkelijk groot, maar toch…
Schuldbewust vraag ik me nu ook af of ik net zo gemopperd zou hebben als Anomalie bij De Bezige Bij, de Arbeiderspers of Vleugels was verschenen, en vertaald door Martin de Haan, Kiki Coumans of Marijke Arijs?
Wat ik ook wil weten: als er van buitenlandse uitgevers en vertalers verwacht wordt dat ze fouten maken: mogen ze dan zelf bepalen welke fouten of is het de bedoeling dat iedereen dezelfde (soort) fouten maakt (en heet Hannah Arendt zelfs in de Duitse vertaling dan Hanna Arendt)?
Het zou wel een geniaal idee zijn: in Anomalie is alles mogelijk, en bovendien past in de filosofie van Oulipo (dat staat voor Ouvroir de littérature potentielle = ‘werkplaats voor potentiële literatuur’) waarvan Hervé Le Tellier de voorzitter is.
Jammer genoeg heb ik geen andere vertalingen bij de hand om een proef op de som te nemen en de pagina’s die ik via het internet vind, zijn niet representatief genoeg.
Leave a Reply