Boeken verkopen zichzelf niet

Op 20 mei verschijnt Branco & Julia, de derde roman van Gert-Jan van den Bemd. Branco & Julia is een van de vele titels die in de aanloop naar de zomer uitgegeven wordt. Daardoor bestaat de kans dat deze roman door het grote publiek onopgemerkt blijft. Om de promotie van Branco & Julia extra kracht bij te zetten, nam Gert-Jan van den Bemd al in een vroeg stadium het heft in eigen handen en benaderde zelf (redacties van) kranten, tijdschriften en andere (digitale) media om hen te bewegen aandacht aan Branco & Julia te besteden. Want voor Gert-Jan van den Bemd is Branco & Julia natuurlijk niet een van die vele titels die verschijnen.

Net als iedereen kan ook een uitgever zijn geld maar één keer uitgeven. Hij moet dus keuzes maken. Zelfs als hij zo enthousiast is over een boek en besluit het uit te geven, kan hij een schrijver niet garanderen dat hij dat boek de publicitaire aandacht kan geven die het verdient en/of nodig heeft. Daarvoor is zijn fonds al snel te groot en zijn budget niet toereikend. Dat zal de uitgever spijten, want ook voor hem is het goed dat elk boek dat verschijnt een kans krijgt om door lezers opgemerkt te worden.

Een uitgever heeft maar ten dele zelf in de hand of een boek uit zijn fonds de lezers die hij voor dat boek op het oog heeft ook daadwerkelijk bereikt. Hij kan het prominent opnemen in zijn seizoensaanbieding (zodat het opvalt tussen de andere titels). Hij kan er boekverkopers op attenderen tijdens inkoopbeurzen (zodat zij het in hun assortiment opnemen en het in hun winkels te kijk leggen). Hij kan advertenties plaatsen (en daarmee de beeldvorming beïnvloeden). Hij kan lees- en recensie-exemplaren ter beschikking stellen (waardoor boekverkopers en journalisten zelf een oordeel kunnen vellen). Hij kan win- en andere lezersacties initiëren (het begin van mond-tot-mondreclame).

Uiteindelijk is een uitgever voor een groot deel afhankelijk van free publicity. Van aandacht in de media. Want alleen zo kan hij het grote potentiële publiek bereiken dat voor een titel gewonnen moet worden.
Investeren in contacten met de media kost tijd. Terwijl succes niet verzekerd is. Zeker niet als de schrijver van een boek (nog) geen Bekende Nederlander is of (nog) geen gelauwerd schrijver. Want ook de media moeten scoren. En kunnen verantwoorden waarom zij hun kostbare tijd en energie steken in specifiek die schrijvers en die titels die zij een plaats in hun boekenprogramma’s en boekenbijlages gunnen.
En zou houden spelers in de keten van de boekpromotie elkaar min of meer in een wurggreep.

Als Gert-Jan van den Bemd de afgelopen maanden niet zo ongelooflijk hard aan de weg getimmerd had, zou ik Branco & Julia niet gelezen hebben. De roman zou waarschijnlijk aan mijn aandacht ontsnapt zijn. Dankzij hem reisde ik terug naar de Feira da Ladra in Lissabon. Op die vlooienmarkt in de buurt van het Panteão Nacional, begint zijn roman als Branco en Julia ruziën om een doos foto’s die het leven van een jonge vrouw samenvatten. De een hoopt al schilderend de kern van haar wezen te vinden, de ander ziet in haar verbeelde leven stof voor een roman. Met op het eerste oog tegenstrijdige belangen reizen Branco en Julia het verleden van Yvette tegemoet om uiteindelijk gelouterd en overtuigd van hun echte eigen kunnen terug te keren naar de stad aan de Taag. Hun thuis.

Gert-Jan van den Bemd is samen met uitgever Ingrid Meurs (van uitgeverij Orlando, niet de uitgever van Branco & Julia) te gast in de eerste aflevering van Bazarow.LIVE in Bieb Neude. In het programmaonderdeel ‘De kwestie’ gaat het over de vraag hoe vanzelfsprekend het is dat uitgevers een beroep doen op hun auteurs om hun boeken te promoten.

Meer informatie op de site van de Bibliotheek Utrecht.

Deze column stond op 7 mei in Bazarow Magazine.