Wedden dat ik er in slaag om binnen een half jaar drie boeken te lezen
Ik twijfel over het leesteken dat het beste achter bovenstaande zin past.
Zet ik er een uitroepteken achter, dan krijgt de zin iets triomfantelijks.
Een vraagteken heeft iets uitdagends.
Een ironieteken zou ook nog kunnen. Want voor iemand die elk jaar meer dan honderd boeken leest, is drie boeken in een half jaar natuurlijk een lachertje.
Sinds 2012 daagt de Stichting Lezen met De weddenschap (v)mbo-leerlingen uit om binnen een half jaar drie boeken te lezen. Zelfs voor mij – ik ben dus iemand die meer dan honderd boeken per jaar leest – klinkt dat als een behoorlijke uitdaging. Het op poten zetten van De weddenschap én het lezen van die drie boeken binnen de toebemeten tijd.
Voor mij mag lezen dan een vanzelfsprekendheid en een tweede natuur zijn, ik weet heel goed dat dat voor lang niet iedereen zo is. Lezen is voor heel veel mensen, en ook voor heel veel jonge mensen, een hele kunst. En dan heb je ook nog mensen die niet van lezen houden en veel liever iets anders doen. Maak die maar eens duidelijk dat lezen niet alleen nuttig en noodzakelijk is, maar ook nog heel leuk kan zijn.
De Stichting Lezen zet voor De weddenschap leescoaches in. BN’ers van allerlei slag – zangers, rappers, vloggers, influencers, sporters –moeten de jeugd aan het lezen zien te krijgen. En dat gebeurt natuurlijk alleen als die leescoaches tot de verbeelding spreken en het verhaal dat zij ophangen over lezen en de boeken die zij aanbevelen geloofwaardig is. En daar schort het nogal eens aan, blijkt uit onderzoek dat Jeroen Dera en Eva Keulen deden. Werkt De Weddenschap? Opvattingen van (v)mbo-docenten en vmbo-leerlingen over leesbevorderingscampagne De Weddenschap en leescoaches DIO, Famke Louise en Jeangu Macrooy is de titel van het artikel waarin zij de uitkomsten delen. De conclusie is dat De weddenschap kan werken, maar dan moet wel alles kloppen.
Frits Spits kon er in De Taalstaat – waar Jeroen Dera de uitkomsten van het onderzoek kwam toelichten – met zijn hoofd niet bij. Voor iemand die lezen fantastisch vindt, is het ook bijna niet te geloven – weten is iets anders dan geloven – dat er zoveel moeite gedaan moet worden om jonge mensen ervan te overtuigen dat lezen de moeite die het kost meer dan waard is.
Net als ik heeft Frits Spits al lang geen leescoach meer nodig. En dat is waarschijnlijk – in mijn geval zeker – te danken aan de inspirerende mensen die ons pad kruisten toen ons lezen zich nog in een ontwikkelingsstadium bevond. Pas achteraf realiseerden wij ons – ik in elk geval wel – hoe bijzonder en zeker niet vanzelfsprekend het is om (bijna) elke dag voorgelezen te worden; hoe bepalend het enthousiasme van die ene leraar was voor het doen van literaire ontdekkingen en hoe voorkeuren en smaak zich ontwikkelden onder invloed van het lezen van wat anderen van een boek of een schrijver vonden.
Ik heb al een tijdje geen rolmodellen meer nodig – al laat ik me nog altijd graag door een ander op het spoor van een voor mij nog onbekende schrijver zetten en ben ik niet ongevoelig voor persoonlijke aanbevelingen van mensen die mij dierbaar zijn – en ben inmiddels vooral mijn eigen leescoach.
Af en toe moet ik heel streng zijn voor mezelf. Lezen is voor mij op een bepaalde manier hard werken, waarbij ik moet vasthouden aan een plan, zodat ik niet te vaak verleid word door iets moois dat ligt te lonken naast een stapeltje dat met voorrang gelezen moet worden.
Soms is een boek domweg nog niet aan de beurt. Dan moet er eerst een column of een recensie geschreven, terwijl ondertussen het denken over aanstaande literaire projecten doorgaat. Een beetje smokkelen mag, maar meestal is dat niet genoeg als ik door onrust ingegeven door een ad-hocleesverlangen overvallen word.
Lezen is voor mij, behalve vanzelfsprekendheid en tweede natuur, op die momenten ook een kwestie van discipline en goed plannen. De afgelopen twee weken, toen ik zonder laptop en televisie in een klein houten huisje aan de uitloper van een uitloper van een uitloper van een fjord verbleef (vandaar dat ik nu heel graag in De zee is niet van water: leven tussen de getijden van Adam Nicolson wil beginnen…) kostte het me geen enkele moeite om de tien boeken te lezen die ik voor deze gelegenheid had ingepakt (terwijl ik toch echt niet de hele dag met een boek op de bank zat).
Thuis trof ik de stapeltjes aan die ik voor vertrek gemaakt had. Met veel zorg en aandacht selecteerde ik 25 boeken voor de rest van de zomer. Fictie, non-fictie en poëzie. Allemaal relevante titels…
Het kan toch niet dat die boeken in de tussentijd hun urgentie verloren hebben!/?/.*
Het is tijd om mezelf vermanend toe te spreken. Tijd voor mijn innerlijke leescoach om in actie te komen.
Oké, ik sta mezelf toe om drie boeken te vervangen. En het maken van een paar extra stapeltjes, gerelateerd aan specifieke activiteiten op de korte termijn helpt. Maar daarna is het: niet lullen, maar lezen.
* doorhalen wat niet van toepassing is
De column stond op 30 juli in Bazarow Magazine.
Leave a Reply