Voor Bazarow.LIVE in Bieb Neude bereid ik een item voor over het hertalen, bewerken en verstrippen van klassieken en klassiekers in de hoop nieuwe lezers te vinden voor literatuur die haar kwaliteit en kracht al ruimschoots bewezen heeft.
Misschien dat mijn oog daardoor op een bericht viel over Winnie-the-Pooh: Blood and Honey, een film van Rhys Frake-Waterfield die blijkbaar binnenkort in de bioscoop te zien zal zijn.
‘Knuffelbeer wordt moordmachine: Disney is invloed op Winnie de Poeh kwijt’ luidt de kop van het stuk op nu.nl – een kop die de lading natuurlijk niet dekt, maar toch – waarin liefhebbers van de creatie van A.A. Milne (tekst) en Ernest H. Shepard (tekeningen) indirect gewaarschuwd worden voor de weg die Winnie-the-Pooh en Piglet (Winnie de Poeh en Knorretje) inslaan nadat ze door Christopher Robin (Janneman Robinson) in de steek gelaten zijn.
Dat er door Winnie-the-Pooh en Piglet gemoord en gemept kan worden, is een kwestie van rechten. De auteursrechtelijke bescherming op deze twee personages uit de verhalen van A.A. Milne is namelijk verlopen. En die rechten waren in handen van Disney. In 1961, vijf jaar na het overlijden van A.A. Milne, droegen zijn erfgenamen hun rechten over aan dat concern. Toen Ernest H. Shepard in 1976 overleed, deden zijn erfgenamen hetzelfde.
Maar inmiddels zijn Pooh en Piglet zo oud, dat ze niet langer onder het auteursrecht vallen en daarmee in feite vogelvrij zijn. De enige restrictie die bij het maken van de film gold, was dat de personages niet te veel mogen lijken op de beer en het varkentje uit de Disneyfilms. Want daar rust nog wel auteursrecht op.
Rhys Frake-Waterfield kon zijn gang gaan, en als het aan hem ligt, komt er ook nog een vervolg, waarin wellicht ook Tigger, Eeyore, Kanga en Roo (Teigetje, Iejoor, Kanga en Roe) en andere beesten uit het Honderd Bunderbos er aan moeten geloven. Zij deden pas later hun intrede in de verhalen, hun integere voorkomen en karakter worden nu nog door de auteursrechtenwet beschermd.
Dat er in meer dan één betekenis van het woord karaktermoord gepleegd wordt op Winnie en Knorretje – op basis van de trailer van Winnie-the-Pooh: Blood and Honey kan ik niet anders dan dat concluderen – is op zich al erg genoeg.
Minstens even erg als het op deze manier met een verhaal aan de haal gaan, is dat het artikel – waarin Disney om commentaar gevraagd wordt – onbedoeld bijdraagt aan het beeld dat Winnie en de zijnen creaties van (Walt) Disney zijn.
Je zal de kost moeten geven, al die mensen die denken dat Winnie de Poeh, maar ook Bambi, Alice uit Wonderland en de klokkenluider van de Notre Dame, om er maar een paar te noemen, door Disney bedacht zijn.
Dat het werk van A.A. Milne en Ernest H. Shepard, Felix Salten, Lewis Carroll en John Tenniel en Victor Hugo, en alle schrijvers van door Disney geanimeerde sprookjes, door Disney aan de vergetelheid is ontrukt, een extra literair leven heeft gekregen of aan een nieuw publiek is gepresenteerd, is mooi.
Hertalen, bewerken en verstrippen kunnen bijdragen aan het verlengen van de levensduur van literair werk. En natuurlijk moeten schrijvers en tekenaars de vrijheid hebben om klassiekers en klassieken tot op zekere hoogte naar hun hand te zetten. Want het is uiteindelijk hun hertaling, bewerking of verstripping, en daarmee een nieuw kunstwerk.
Maar of een origineel zoveel geweld aangedaan mag worden als in Winnie-the-Pooh: Blood and Honey is een vraag die ik tijdens Bazarow.LIVE in Bieb Neude zeker zal stellen.
Leave a Reply