Op 1 november 2020 blies de Friese dichter Josse de Haan zijn laatste adem uit in Bayonne, de finishplaats van vandaag. Josse de Haan woonde zestig kilometer verderop, in Hendaye. Daar was hij met zijn Baskische partner, de schrijfster Maite González Esnal, in 1999 neergestreken.
Josse de Haan, opgeleid als onderwijzer en docent Nederlands, publiceerde romans, korte verhalen, toneelstukken, poëzie en kinderboeken. Hoewel hij een tweetalig schrijver was, verscheen veel van zijn werk in het Fries. In een van zijn Friestalige gedichten heeft hij het over iets dat renners kunnen missen als kiespijn: een lekke band.
Foto yn album
fjûrpylken en rotsjes
netdwêste kalk en in inktpot
mei wetter
in to greate holle
in to krappe broek
en meastens in lekke bân
at it dan dochs
wêze soe
In 1986 woonde Josse de Haan in San Sebastian een conferentie bij waar schrijvers uit minderheidstalen vertegenwoordigd waren. Daar werd onder andere gesproken over het bestaansrecht van en het vertalen uit minderheidstalen. Over die conferentie schreef Josse de Haan in het tijdschrift Trotwaer het artikel Yn it lân fan de Basken leit de polityk op strjitte.
Dat artikel wordt besloten met een gedicht dat het resultaat is van een taalexperiment. Maite González Esnal – zij schrijft in het Baskisch en vertaalt – o.a. Marguerite Yourcenar – naar het Baskisch – en Josse de Haan zochten naar een mengtaal, een verbinding tussen het Fries en het Baskisch, beide minderheidstalen:
de lûden fan dyn fingers rikke fier
hâlde fêst frisselje 4 eagen ta wat nijs
do omearmest de tiid en setst him stil
wy kinne alline mar sykhelje en harkje
tusken de spatten fan it brimstich wetter
en de huningskiven fan dyn roastich liif
de âlde meidij krijt oppenij wat romte
foarletters skrasse de stilte foarby
De renners bereiken San Sebastian na 109, 9; Hendaye na 134,1 en Bayonne na 193,5 kilometer.
In 2001 maakte Omrop Fryslân een documentaire over Josse de Haan: Skriuwerslibben
Leave a Reply