Terwijl de kunstenaar van huis is…
Het is 8 juli 1904: in de schelpenwinkel van zijn moeder op de hoek van de Vlaanderenstraat en de Van Iseghemlaan in Oostende treffen zes vrouwen die een belangrijke rol spelen in het leven van James Ensor elkaar: zijn moeder, tante, zus, nichtje, een bewonderaarster en de vrouw met wie hij al jarenlang een knipperlichtrelatie blijkt te onderhouden.
Ensor zelf is onzichtbaar in de graphic novel Onze James: de vrouwen van Ensor van Jan Bultheel. Hij brengt de dag door op de Wellingtonrenbaan om getuige te zijn van de wereldrecordpoging van autocoureur Baron de Caters. Alle gelegenheid dus voor de dames om hun lof en ongenoegen te uiten over de kunstenaar die op dat moment nog niet definitief is doorgebroken, maar al wel een aantal van zijn iconisch geworden werken heeft geschilderd.
Via de zes vrouwelijke personages schetst tekenaar/scenarist Jan Bultheel een indruk van het leven van James Ensor, die noch als mens noch als kunstenaar naar de pijpen van een ander wenste te dansen. ‘Schetsen’ is in tweeërlei opzicht van toepassing op Onze James: de vrouwen van Ensor. Het zit in de stijl van Bultheel die, zonder zich uit te putten in details, heel concreet en sfeervol scènes en ongemakkelijke ontmoetingen vastlegt. Waarbij hij het licht van Oostende op de verschillende uren van een winterse dag heel treffend weergeeft. Ook zijn interpretaties van de schilderijen van Ensor kenmerken zich door het schijnbaar nonchalante weergeven van de essentie. Ook wat de taal betreft, beperkt Bultheel zich tot het
allernoodzakelijkste. Het verhaal wordt gedragen door de continue beeldenstroom, dialogen houdt hij kort, van toelichtende teksten ziet hij af. De in wervelende schrijfletters toegevoegde teksten van James Ensor zelf zijn helaas niet altijd even goed leesbaar.
Bultheel valt bijna letterlijk met de deur in huis, en dat is voor wie al ingewijd is in het leven en werk van James Ensor geen bezwaar. Voor wie Onze James een eerste kennismaking met Ensor is, voorziet ‘Vrouwentongen in een etalage: een onverwachte kijk op James Ensor’, het nawoord van Ensors biograaf Eric Min, in een behoefte. Dit nawoord vormt een heldere toelichting, waarin alle personages en hun relatie tot elkaar en met Ensor toegelicht worden.
In het bonushoofdstuk ’Achter de schermen’ laat Jan Bultheel zien hoe hij bij de totstandkoming van Onze James gebruik heeft gemaakt van acteurs die hij scènes liet spelen en digitale
technieken toepaste om de weergave van ruimten en perspectief te perfectioneren.
Jan Bultheel
Onze James: de vrouwen van Ensor
Tielt : Lannoo, 2023
Deze recensie stond in de Boekenkrant (januari 2024)
Leave a Reply