Recensie: Voor de mooiste: de geschiedenis is van ons – Ted van Lieshout

Mensen die (de) geschiedenis maakten

Voor Voor de mooiste: de geschiedenis is van ons stippelde Ted van Lieshout zijn eigen weg uit door de geschiedenis. De vrouwen en mannen over wie hij het heeft, zijn niet allemaal even beroemd en/of belangrijk, maar stuk voor stuk hebben ze zich niet neergelegd bij of zelfs verzet tegen wat de norm was in hun tijd.

Geschiedenis is belangrijk voor Ted van Lieshout. Waarom? Dat beschrijft hij op een van de laatste bladzijden van Voor de mooiste: de geschiedenis is van ons. ‘Maar het belangrijkst vind ik toch wel dat de geschiedenis me helpt om de wereld van vandaag te begrijpen. Alles wat vandaag gebeurt, is gisteren immers al begonnen.’

In Voor de mooiste scheert Van Lieshout langs de grote gebeurtenissen en belangrijkste machinaties waar de geschiedenis bol van staat. Want het gaat Van Lieshout niet om oorlogen (hoogstens hoe ze verbeeld worden, omdat dat van alles zegt over de boodschapper) en revoluties (hoewel…). Het persoonlijke parcours dat Van Lieshout uitstippelt, voert langs vrouwen en mannen die protesteerden tegen wat gangbaar was en ongelijkheid in stand hield.
In Voor het mooiste eisen vrouwen, mensen van kleur en lhbtiq+’ers hun plek in de geschiedenis op. Best wel bekende mensen, zoals Marie Curie, Josephine Baker en Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, maar ook mensen die in de schaduw van de grote geschiedschrijving hun strijd streden. Of ken jij Tennessee Claflin, Phillis Wheatley en Thomas Hitzlsperger al?

Voor de mooiste is een estafetteverhaal in de vorm van een dialoog. Op de eerste bladzijde –  nog voordat het verhaal echt begonnen is, nog voor het gedicht

‘Kom thuis.
Doe je jas uit.
Hang hem op.

Kijk om en zie:
daar begint
je geschiedenis’

hetzelfde gedicht waarmee Van Lieshout Ommouw me, zijn vorige boek, afsloot – wandelt een nieuwsgierig, naamloos personage het boek binnen.
Nieuwsgierig geworden door de titel van het boek, wil zij van alles weten over de mensen die de verteller bijzonder vindt. Dat gesprek begint bij Doornroosje, waarna al snel de twistappel van Eris volgt, waaraan het boek zijn titel dankt. Al associërend laat Van Lieshout gebeurtenissen, kunstwerken en kwesties logisch op elkaar volgen.

Zijn fictieve gesprekspartner houdt Van Lieshout bij de les (en hij op zijn beurt adviseert haar over haar toekomst), helpt bij het doseren van de informatie en zorgt voor dynamiek en tegenspraak, waardoor Voor de mooiste nog minder een geschiedenisboek vol jaartallen en feiten wordt. Een gouden greep dus van Ted van Lieshout die behalve voor de tekst ook verantwoordelijk was voor omslag, omslagbeeld, vormgeving, binnenwerk en de algehele boekverzorging. Want Van Lieshout is een alleskunner (schrijver, dichter, tekenaar en grafisch vormgever). Voor de mooiste is weer zo’n boek dat er mag zijn vanwege inhoud én vorm. Dat gaat bij Van Lieshout altijd samen.

Ted van Lieshout, Voor de mooiste: de geschiedenis is van ons. Een wandeling met Ted van Lieshout en mij, Leopold, 128 p.

De stuk schreef ik voor de Boekenkrant.