Gaat het in Plakboel, het Poëziegeschenk van Charlotte Van den Broeck, om de plooien van de menselijke huid, in Kratermond richt (klimaat)dichter Sara Eelen haar vizier op de plooien van het landschap. In haar tweede bundel is de mens niet degene die de meeste klappen krijgt. De mens kijkt niet toe. Hij maakt zich schuldig, al zitten er geen wijzende vingertjes in de gedichten van Sara Eelen. Zij gaat uit van de kracht en de eigenheid van de natuur. In Kratermond weeft ze haar gedichten heel onnadrukkelijk tot een geheel.
‘Can I show landscape as the protagonist of an adventure in which humans are the only one kind of participant?’ Die bijna retorische vraag stelt Anna Lowenhaupt Tsing in The Mushroom at the End of the World.
Sara Eelen maakte van de vraag een van de twee motto’s voor haar bundel. Kratermond zelf is al een antwoord, maar ook Anna Lowenhaupt Tsing beantwoordt de vraag die zij opwierp: ‘Over the past few decades, many kinds of scholars have shown that allowing only human protagonists into our stories is not just ordinary human bias; it is a cultural agenda tied to dreams of progress through modernization. 1 There are other ways of making worlds. Anthropologists have become interested, for example, in how subsistence hunters recognize other living beings as “persons,” that is, protagonists of stories. 2 Indeed, how could it be otherwise? Yet expectations of progress block this insight: talking animals are for children and primitives. Their voices silent, we imagine well-being without them. We trample over them for our advancement; we forget that collaborative survival requires cross-species coordinations. To enlarge what is possible, we need other kinds of stories—including adventures of landscapes.’
In Kratermond moet de mens zich verhouden tot een groot aantal andere protagonisten.
Duiker
Je zoon zal een duiker zijn. Nu al zie je zwemvliezen
luchtbellen waar een mond groeit
kikvorsman, hij draait zich in je buik, dwars
verkent het water, op zoek naar parels.
Nog even, denk je, de parel allang doorgeslikt
omdat het moest, elke dag langer dat hij onder water blijft
smeek je om zijn sprong, mag hij de diepte bepalen
laat de diepte verlossing zijn
geen wieg voor een slangendrager. Je zoon op het droge
maar beademd
restjes ammoniet in de navel.
Kratermond
Sara Eelen
Querido, 2025
ISBN 9789021488936
Leave a Reply